Fusie Gemert met Bakel en Milheeze

In de jaren negentig van de vorige eeuw ontstond het voornemen om het aantal gemeenten in de provincie Noord-Brabant terug te brengen van 114 stuks naar 71. En zo gebeurde het dat op 1 januari 1997 de gemeenten Gemert en Bakel en Milheeze werden samengevoegd. De nieuwe gemeente Gemert-Bakel was een feit. Vooral Bakelnaren hebben deze dag niet met onverdeeld genoegen beleefd. Zij zagen in meerderheid op tegen de fusie. Ze stelden dat er nauwelijks een band bestond tussen Bakel en Gemert en vreesden hun zelfstandigheid en zeggenschap kwijt te raken. Er verschenen zelfs protestborden bij de toenmalige onderlinge gemeentegrens.

De Nederlandse overheid wilde in de jaren negentig van de vorige eeuw graag bepaalde taken en bevoegdheden aan de gemeenten overdragen. Deze decentralisatie moest gemeenten meer armslag en verantwoordelijkheden geven. Omdat men aannam dat veel kleine gemeenten deze nieuwe bevoegdheden niet of niet voldoende aankonden, werden zij heringedeeld tot grotere gemeenten. Men ging uit van de veronderstelling dat grotere gemeenten een professioneler en zakelijker bestuur opleverden. In Bakel zag men die noodzaak absoluut niet en werd het samengaan met Gemert meer als een annexatie dan als een fusie gezien.

Over het algemeen heelt de tijd alle wonden. Als mogelijke opmaat daartoe werden in 2002 de grenspalen tussen de twee oorspronkelijke gemeenten tijdens een feestelijke, historische wandeltocht heropgericht. Niet als scheiding, maar als monument. En er werd gewezen op de oude dwarsverbindingen tussen Bakel en Gemert, die er toch wel bleken te zijn. De Gemertse gelovigen dienden ‘in den beginne’, vóór 1437, helemaal naar Bakel te lopen om naar de kerk te kunnen gaan. De Commanderij van Gemert heeft destijds veel bezittingen in Bakel en Milheeze verworven. En de duidelijkste overeenkomst is dat zowel Bakel als Gemert aan de rand van de Peel liggen. De sfeer en de eigenheid die de nabijheid van die grote, ontoegankelijke vlakte met zich meebracht, is in de genen van de ‘randbewoners’ gekropen. De geur van turf, de schaapskudden die in de Peel konden grazen, de heideplaggen die in de stal werden vermengd met de mest van het vee, dat alles vormde een gemeenschappelijke factor en tegelijkertijd ook een bron van haat en nijd. Bakel en Gemert hebben in het verleden diverse aanvaringen gehad over de grenzen en het gebruik van hun gemeijnte in de Peel.  

Inmiddels is men gewend aan de naam Gemert-Bakel. Natuurlijk, iemand uit Bakel zal nooit zeggen dat hij uit Gemert-Bakel komt. Verwacht dat ook niet van een Gemertenaar. Maar de gemeenteraad is gevuld met vertegenwoordigers uit alle zeven kerkdorpen. De drie heemkundekringen (De Rips heeft een eigen kring) werken heel goed samen. Het gemeentearchief omvat en bewaart zowel de Bakelse als de Gemertse documenten van weleer. En het hout van de protestborden aan de gemeentegrens is al lang vergaan …